Plasticiteit van de hersenen

Hersenplasticiteit verwijst eenvoudigweg naar het vermogen van het centrale zenuwstelsel (CZS) om zich aan te passen of te veranderen na stimulatie vanuit de omgeving. Dit is hetzelfde principe dat de hersenen gebruiken om hersenbeschadigde gebieden te herstellen en om te genezen van een verwonding of hersenletsel.

Gedragsplasticiteit en functieherstel

Volwassenen kunnen herstellen van functieverlies dat is opgelopen door verwondingen, trauma’s of drugsgebruik, indien het individu een neurofunctioneel herstel- en of ontwikkelingstrainings-programma ondergaat. Dit trainingsprogramma houdt rekening met het vermogen van de hersenen om te herstellen op basis van de ‘plastische’ aard van de hersenen. Het programma richt zich ook op het ontwikkelen van ‘verloren gebied’ in cognitieve functionele vermogens, waarbij het zich concentreert op het vermogen om zichzelf te reguleren en zelfcontrole uit te oefenen. Herstel voor volwassenen moet worden gezien als een terugkeer naar de eerder ontwikkelde functie in combinatie met de ontwikkeling van sterke punten in gebieden die in het verleden zwak waren.

Voor de zich ontwikkelende hersenen van een kind bestaan er kritieke perioden waarin de effecten van hersenbeschadiging vaak een vertraagde of een verminderde ontwikkeling tot gevolg hebben. Dit kan van invloed zijn op de natuurlijke zelfreguleringsvaardigheden van het kind, die zich kunnen manifesteren als gedragsproblemen, moeilijkheden met zelfbeheersing of leerproblemen.

Herstel van deze situaties is mogelijk als het kind een trainingsprogramma voor neurologische ontwikkeling aangaat. Het helpen van het brein van het kind om terug te keren naar zijn normale ontwikkelingstijdlijn vereist een trainingsprogramma voor neurologische ontwikkeling. Het programma houdt rekening met de plastische aard van het vermogen van de hersenen om te herstellen. Het programma richt zich ook op het ontwikkelen van verloren terrein in cognitieve functionele vaardigheden.

Ontwikkelingsplasticiteit

Studies rond neurale verbindingen geven aan dat veel beschadigde cellen nieuwe verbindingen kunnen produceren op basis van een proces dat synaptische reorganisatie wordt genoemd. Deze ontdekking vormt de basis voor hersenplasticiteit (Brauth, et al. 1991; Gazzaniga, et al, 1979).

Verschillende vormen van synaptische reorganisatie zijn waargenomen:

Kiemen – van nieuwe axons verhogen het aantal synaptische verbindingen in het normale dendriet gebied

Verspreiding – is de ontwikkeling van synaptische verbindingen in het nieuwe doelgebied

Verlenging – verwijst naar de beëindiging van afferenten op cellen die niet de normale doelgebieden zijn

Denervatie – overgevoeligheid stelt dat na beschadiging de overblijvende vezels overgevoelig kunnen worden voor neurotransmitters en routes kunnen activeren die zullen resulteren in de terugkeer van functionaliteit.

Deze concepten vereisen dat de hersenen en het ondersteunende zenuwstelsel extern gestimuleerd worden om zich te ontwikkelen of te herstellen.